Η πελματιαία απονευρωσίτιδα ή απονευρωσιτοπάθεια αποτελεί μια από τις πιο κοινές αιτίες πόνου στην οπίσθια και έσω περιοχή του πέλματος, στο ύψος της έκφυσης της πελματιαίας απονεύρωσης. Η πελματιαία απονεύρωση είναι μια ινώδης συνδετική ταινία που στηρίζει το τόξο του ποδός. Η αντίδραση της πελματιαίας απονεύρωσης, γνωστή ως πελματιαία απονευρωσίτιδα, αποτελεί σύνδρομο υπέρχρησης και εμφανίζεται συνήθως σε αθλητές/-τριες όπως και σε δρομείς, καθώς και σε άτομα που βρίσκονται σε πολύωρη ορθοστασία ή που βαδίζουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις. Παράγοντες που ενισχύουν την εμφάνισή της αποτελούν η παχυσαρκία, οι ανατομικές δυσμορφίες (κοιλοποδία/πλατυποδία) και η μυϊκή ανισορροπία της ποδοκνημικής. Η πελματιαία απονεύρωση κατέχει σημαντικό ρόλο στον κύκλο βάδισης. Η μη σωστή διαχείρισή της μπορεί να οδηγήσει σε χρονιότητα και σε επιπλέον προβλήματα στα γόνατα, τα ισχία και τη σπονδηλική στήλη ως απόρροια της αλλαγής του τρόπου βάδισης.
Η πελματιαία απονευρωσίτιδα ξεκινάει σταδιακά με ήπιο πόνο στο πέλμα και κυρίως κάτω από την πτέρνα. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς παραπονιούνται για πρωινό πόνο και δυσκαμψία μετά την έγερση από το κρεβάτι, πόνο μετά από πολύωρη ορθοστασία ή βάδιση,πόνο έπειτα από τη χρήση της σκάλας και το ανέβασμα στις μύτες των ποδιών.
Στην αξιολόγηση του/της ασθενή/-ούς με πόνο στο πέλμα συγκαταλέγεται η λήψη του ιστορικού του/της ασθενή/-ούς, η φυσική εξέταση της περιοχής με ψηλάφιση και ο εμβιομηχανικός έλεγχος της στάσης και της βάδισης.
Η θεραπεία είναι συνήθως συντηρητική και έχει επιτυχία στο 90% των ασθενών. Θεραπευτικοί στόχοι αποτελούν η ανακούφιση από τον πόνο και η ανάκτηση της λειτουργικότητας του άκρου ποδός. Οι παραπάνω στόχοι επιτυγχάνονται μέσω της εκπαίδευσης του/της ασθενή/-ούς στην αυτοδιαχείριση του πόνου, μέσω της σύστασης για χρηση ειδικών πελμάτων αν είναι αναγκαίο, μέσω της χρήσης αναλγητικών μέσων για τη μείωση του πόνου (όπως θεραπεία με κρουστικά κύματα - shockwave therapy), μέσω της θεραπευτικής μάλαξης, μέσω ειδικών τεχνικών κινητοποίησης για την ανάκτηση του εύρους της τροχιάς στις αρθρώσεις του άκρου ποδός και μέσω διαβαθμισμένου ειδικού ασκησιολογίου για την ανάκτηση της μυϊκής δύναμης και ευλυγισίας.
Σε σπάνιες περιπτώσεις και έπειτα από χρόνια αποτυχημένη συντηρητική θεραπεία προτείνονται εγχύσεις στεροειδών φλεγμονωδών φαρμάκων και ακόμη πιο σπάνια απαιτείται η χειρουργική αντιμετώπιση.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
1. Plantar fasciitis. American Orthopaedic Foot & Ankle Society. http://legacy.aofas.org/footcaremd/conditions/ailments-of-the-heel/Pages/Plantar-Fasciitis.aspx Accessed Sept. 7, 2019.
2. Sun J, Gao F, Wang Y, Sun W, Jiang B, Li Z. Extracorporeal shock wave therapy is effective in treating chronic plantar fasciitis: A meta-analysis of RCTs. Medicine (Baltimore). 2017;96(15):e6621. doi:10.1097/MD.0000000000006621.
3. Leão RG, Azuma MM, Ambrosio GHC, Faloppa F, Takimoto ES, Tamaoki MJS. Effectiveness of shockwave therapy in the treatment of plantar fasciitis. Acta Ortop Bras. 2020;28(1):7-11. doi:10.1590/1413-785220202801227402.
4. Lou J, Wang S, Liu S, Xing G. Effectiveness of Extracorporeal Shock Wave Therapy Without Local Anesthesia in Patients With Recalcitrant Plantar Fasciitis: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Am J Phys Med Rehabil. 2017 Aug;96(8):529-534. doi: 10.1097/PHM.0000000000000666. PMID: 27977431.
5.Ghafoor I, Hassan D, Rasul A, Shahid HA. Effectiveness of Manual Physical Therapy in Treatment of Plantar Fasciopathy. J Liaquat Uni Med Health Sci. 2016;15(03):139-42.
6. Whittaker GA, Munteanu SE, Menz HB, Tan JM, Rabusin CL, Landorf KB. Foot orthoses for plantar heel pain: a systematic review and meta-analysis. Br J Sports Med. 2018 Mar;52(5):322-328. doi: 10.1136/bjsports-2016-097355. Epub 2017 Sep 21. PMID: 28935689.
7. Huffer D, Hing W, Newton R, Clair M. Strength training for plantar fasciitis and the intrinsic foot musculature: A systematic review. Phys Ther Sport. 2017 Mar;24:44-52. doi: 10.1016/j.ptsp.2016.08.008. Epub 2016 Aug 18. PMID: 27692740.
8. Whittaker GA, Munteanu SE, Menz HB, Tan JM, Rabusin CL, Landorf KB. Foot orthoses for plantar heel pain: a systematic review and meta-analysis. Br J Sports Med. 2018 Mar;52(5):322-328. doi: 10.1136/bjsports-2016-097355. Epub 2017 Sep 21. PMID: 28935689.
9.Wrobel JS, Fleischer AE, Crews RT, Jarrett B, Najafi B. A randomized controlled trial of custom foot orthoses for the treatment of plantar heel pain. J Am Podiatr Med Assoc. 2015 Jul;105(4):281-94. doi: 10.7547/13-122.1. Epub 2015 May 5. PMID: 25941995.
